Nasza dzielnica to przestrzeń tętniąca życiem i pozytywną energią – miejsce, gdzie mieszkańcy w każdym wieku mają możliwość realizowania swoich pasji, rozwijania zainteresowań oraz nawiązywania sąsiedzkich więzi.

W Podgórzu powstaje coraz więcej aktywnych przestrzeni, będących miejscem aktywnego spędzania wolnego czasu, zaspokajania potrzeb lokalnej społeczności i nawiązywania sąsiedzki relacji.

Dla każdego

Szczególnym przykładem nowoczesnych, otwartych i społecznie inkluzywnych miejsc są tzw. MAMy. Miejsce Aktywności Mieszkańców Wielicka 79 to jedno z najnowszych i najbardziej inspirujących miejsc spotkań w Podgórzu. Otwarte z końcem 2024 roku, działa dzięki współpracy aktywnych mieszkańców i radnych, Spółdzielni Mieszkaniowej „Kabel” oraz Wydziału Polityki Społecznej i Zdrowia Urzędu Miasta Krakowa. To drugie tego typu miejsce w Krakowie, prowadzone zgodnie z autorską metodą animacyjną Fundacji BIS, będącej operatorem tego miejsca.

W MAM-ie każdy może poczuć się jak u siebie – to przestrzeń otwarta, bezpłatna i nieformalna, zaprojektowana z myślą o sąsiedzkiej integracji i rozwijaniu aktywności obywatelskiej. Lokal przy Wielickiej 79 udostępnia przestrzeń na inicjatywy oddolne, wydarzenia organizowane przez organizacje pozarządowe i grupy nieformalne, warsztaty, spotkania hobbystyczne, aktywności rodzinne, zajęcia dla seniorów czy wspólne gotowanie. Wszystko to odbywa się w duchu wzajemnego szacunku i współdecydowania.

Ważnym elementem, który poprzedził uruchomienie MAM-u, były organizowane z udziałem radnych naszej dzielnicy, szeroko zakrojone konsultacje społeczne – przeprowadzone wiosną 2024 roku. Dzięki nim poznano realne potrzeby społeczności osiedla Kabel i jego okolic. Mieszkańcy podkreślali, jak bardzo brakuje im bezpiecznego, neutralnego miejsca do spotkań, integracji i wspólnego działania.

MAM przy Wielickiej 79 działa w oparciu o kilka kluczowych założeń: integrację międzypokoleniową, wsparcie grup defaworyzowanych, wspieranie lokalnych liderów, a także rozwój sąsiedzkiej partycypacji. To właśnie tu odbywają się m.in. warsztaty rękodzieła, spotkania tematyczne, zajęcia językowe czy inicjatywy ekologiczne.

Nie bez znaczenia jest także fakt, że MAM-y w Krakowie działają zgodnie z wypracowanym wspólnie przez Fundację BIS i Miasto Kraków modelem pracy, który promuje działania oddolne i aktywizację społeczną. Dzięki temu miejsce żyje potrzebami mieszkańców – program wydarzeń i inicjatyw nie jest narzucony odgórnie, lecz tworzony oddolnie przez samych zainteresowanych. MAM Wielicka 79, choć dopiero się rozwija, już nawiązuje do sukcesu swojego „starszego brata” – MAM-u Na Kozłówce, który co miesiąc odwiedza około 500 osób i gości nawet 80 wydarzeń. Wszystko wskazuje na to, że Wielicka 79 podąża podobną ścieżką, stając się sercem aktywnego Podgórza. Ze szczegółowym harmonogramem wydarzeń odbywających się MAMie można zapoznać się na stronie www.mam.bis-krakow.pl w zakładce “Nasze Miejsca” oraz na stronie “Miejsce Aktywności Mieszkańców Wielicka 79” na portalu Facebook.

W niedalekiej przyszłości także mieszkańcy rejonu Ronda Matecznego i okolic mogą spodziewać się kolejnej takiej inicjatywy – Miejsca Aktywności Mieszkańców przy ul. Lipińskiego 2. Choć formalnie zlokalizowany tuż za granicą Dzielnicy XIII, nowy MAM będzie służył również mieszkańcom Podgórza. Rada Dzielnicy XIII Podgórze wyraziła jednoznaczne poparcie dla tej inicjatywy, podkreślając w specjalnej uchwale duże zainteresowanie lokalnej społeczności. Z przeprowadzonych ankiet wynika, że aż 26% potencjalnych użytkowników nowego MAM-u pochodzi właśnie z Podgórza. Najczęściej wskazywane potrzeby to spotkania hobbystyczne, wydarzenia kulturalne i integracyjne oraz sąsiedzkie wymianki. Lokalizacja na styku trzech dzielnic: Podgórza, Dębnik i Łagiewnik, to doskonała okazja do wzmacniania więzi społecznych i tworzenia przestrzeni międzypokoleniowej wymiany doświadczeń.

Nieco inny charakter mają tzw. PALe, czyli Programy Aktywności Lokalnej. W Podgórzu mamy jedno takie miejsce - przy ul. Dąbrówki 7/3-4 funkcjonuje Program Aktywności Lokalnej „Stare Podgórze/Zabłocie”. Jest to centrum sąsiedzkich spotkań, wsparcia i integracji. Program Aktywności Lokalnej to inicjatywa Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, która od lat angażuje mieszkańców w działania na rzecz lokalnej społeczności. Animatorzy i pracownicy socjalni organizują warsztaty, wydarzenia plenerowe, spacery historyczne, zajęcia dla dzieci, wsparcie edukacyjne dla uczniów oraz działania proekologiczne i integracyjne. Program silnie współpracuje z lokalnymi instytucjami i organizacjami pozarządowymi, a także aktywizuje mieszkańców do podejmowania własnych inicjatyw. Szczególne miejsce w działaniach PAL zajmuje praca z rodzinami, seniorami oraz osobami wykluczonymi społecznie. W ramach PAL działa także Klub Rodziców.

Dla dzieci i młodzieży

W sercu Dzielnicy XIII, przy ulicy Krakusa 7, od kwietnia 2024 roku działa Pracownia Młodych Krakusa 7 – nowoczesna przestrzeń dedykowana młodzieży. To jedna z pięciu tego typu placówek w mieście. Stanowi element miejskiego programu aktywnego uczestnictwa młodzieży w życiu miasta „Młody Kraków”. Pracownia pełni funkcję przyjaznego, bezpłatnego, moderowanego miejsca spotkań dla młodzieży w wieku 13–26 lat. Podgórskiej młodzieży daje możliwość aktywnego spędzania czasu z rówieśnikami oraz umożliwia zaangażowanie w różne ciekawe inicjatywy.

Na powierzchni 120 m² młodzi ludzie znajdują przyjazne i bezpieczne miejsce wyposażone w laptopy, tablice multimedialne, telewizor, rzutnik, sprzęt fotograficzny, stół bilardowy oraz biblioteczkę z literaturą młodzieżową. Pracownia oferuje również kuchnię, łazienkę dostosowaną do potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz kilka mniejszych pokoi, sprzyjających realizacji różnorodnych inicjatyw.

Pracownia Młodych Krakusa 7 jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 13:00–20:00, a także w dwie soboty w miesiącu. Spośród oferty zajęciowej warto wymienić naukę gry na instrumencie, naukę śpiewu, warsztaty ceramiczne, naukę języka angielskiego czy nowość warsztaty WebDev Meetup. Dzięki swojej otwartej formule, Pracownia przyciąga również młodzież uchodźczą, sprzyjając integracji i budowaniu międzynarodowych relacji w lokalnej społeczności.

Innym miejscem wartym uwagi jest Świetlica Radość TPD Kraków. To placówka wsparcia dziennego prowadzona przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci pozostająca w gestii Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Zapewnia ofertę dla dzieci adekwatną do rozpoznanych u nich potrzeb i zainteresowań. Zaspokaja niezbędne potrzeby dziecka: bytowe, rozwojowe, emocjonalne i społeczne. Wychowawcy proponują i ukazują właściwe postawy i wartości, zapobiegając powielaniu negatywnych wzorców zachowań. Zadaniem placówki jest nie tylko bezpośrednia praca z dzieckiem, ale również współpraca z rodzinami wychowanków. Podczas pobytu w Świetlicy dzieci mogą się bawić, uczyć, rozwijać talenty i pasje, a także smacznie zjeść. Jest też sporo podróży i wycieczek. Dzieci wspólnie przeżywają swoje radości i smutki. Mogą liczyć na wzajemne wsparcie i pomoc oraz na poświęcenie im czasu! Zainteresowane osoby mogą zgłosić się bezpośrednio do placówki przy ul. Józefińskiej 3.

Dla seniorów

Nie można zapomnieć o szczególnej grupie mieszkańców – seniorach, którzy w Dzielnicy XIII również mogą liczyć na bogatą ofertę aktywności. Dzielnica XIII to silny punkt na mapie miejskiej aktywizacji osób starszych. Obecnie funkcjonują tutaj cztery Centra Aktywności Seniorów (CAS), które odpowiadają na potrzeby różnych środowisk senioralnych:

CAS Podgórze – prowadzony przez Fundację im. Heleny i Tadeusza Augustyn w Muzeum Podgórza przy ul. Limanowskiego 51;

CAS Żeglarz – działający w Klubie Żeglarskim Horn Kraków przy ul. Koziej 22;

CAS Pracownia Inicjatyw – prowadzony przez Stowarzyszenie Fabryka Inicjatyw przy ul. Stróża Rybna 19, sala 19;

CAS WENA – organizowany przez Stowarzyszenie Primavera przy ul. Gromadzkiej 53a.

Każde z tych miejsc oferuje zróżnicowaną ofertę zajęć: od warsztatów rękodzielniczych, przez zajęcia komputerowe i edukacyjne, po wspólne wyjścia i wydarzenia integracyjne. Seniorzy mogą korzystać z bogatego harmonogramu spotkań, uczestniczyć w projektach międzypokoleniowych, rozwijać pasje i nawiązywać nowe relacje.

Wśród miejsc wspierających osoby starsze w Podgórzu warto wymienić także Krakowskie Centrum Seniora nr 9, mieszczące się przy ul. Smolki 5/203. To jeden z miejskich dziennych ośrodków wsparcia, który oferuje pomoc seniorom nie wymagającym opieki całodobowej, lecz potrzebującym asysty w codziennym funkcjonowaniu. Centrum oferuje kompleksową opiekę dzienną dla 20 seniorów – w tym możliwość spożywania posiłków, udział w rehabilitacji, zajęciach kulturalno-oświatowych, terapii zajęciowej oraz psychoterapii.

Celem takich placówek jest podtrzymywanie i wzmacnianie kondycji psychofizycznej seniorów oraz zapobieganie ich izolacji społecznej. Zajęcia odbywają się w bezpiecznym, życzliwym środowisku pod opieką doświadczonych pracowników socjalnych, terapeutów zajęciowych i fizjoterapeutów. Możliwość codziennego uczestniczenia w zajęciach, rozmów z rówieśnikami i korzystania z profesjonalnego wsparcia ma ogromne znaczenie – poprawia jakość życia i sprzyja zachowaniu samodzielności. Centrum pełni zatem nie tylko funkcję opiekuńczą, ale również integracyjną i edukacyjną.

Wszystko i dla wszystkich

Z redaktorskiego obowiązku warto w tym miejscu wspomnieć również o Centrum Kultury Podgórza, które – jako doskonale znana i od lat aktywna instytucja – nie zostało tu szerzej omówione. Z bogatej oferty tej czołowej placówki kulturalnej w mieście mogą korzystać mieszkańcy w każdym wieku. Zajęcia dedykowane są niemowlętom w ramach Klubu Rodzica, dzieciom, młodzieży, dorosłym oraz seniorom w ramach Klubu Seniora. Zajęcia i wydarzenia odbywają się w  zarówno w placówce głównej przy ul. Sokolskiej 13, jak w trzech osiedlowych klubach: Klub Płaszów (ul. Gumniska 32), Klub Rybitwy (ul. Rybitwy 61) oraz Klub Przewóz (ul. Łutnia 1).

Podgórze – energia wspólnoty, siła zaangażowania!

Podgórze udowadnia, że aktywność społeczna nie ma wieku, granic ani barier. Dzięki takim inicjatywom jak MAM Wielicka 79, a także CAS-y i Kluby Seniora, mieszkańcy mają realny wpływ na kształtowanie otaczającej ich rzeczywistości. To miejsca, gdzie budują się relacje, zaufanie i zaangażowanie – fundamenty silnej, lokalnej wspólnoty. Razem tworzymy potencjał, który dzięki zaangażowaniu samych mieszkańców oraz wsparciu instytucjonalnemu, rozkwita w miejscach pełnych energii.

opracował Jarosław Komorniczak